B5.0 TV TWÓRCZE WARSZTATY "NOWA ENERGIA" W BEŁCHATOWIE
Przed regionem bełchatowskim stoi poważne wyzwanie, którym jest zaplanowanie i zrealizowanie transformacji, która będzie dotyczyła społeczeństwa we wszystkich niemal obszarach życia. Do tego potrzebna jest nie tylko odpowiednia diagnoza aktualnego potencjału regionu czy też globalnych trendów, oraz odpowiednie środki finansowe, ale także lokalne zaangażowanie obywatelskie oraz skorzystanie z kreatywności różnorodnych grup eksperckich.
Dlatego zaprosiliśmy do udziału w warsztatach osoby związane z instytucjami publicznymi, związkami zawodowymi, organizacjami pozarządowymi, biznesem, uczelniami oraz młodzież.
Pracowaliśmy nad kilkoma scenariuszami dotyczącymi współpracy, wytwarzania nowych dyscyplin wiedzy oraz potrzeb kolejnych pokoleń. Wykorzystaliśmy do tego metodę LARP (live action role playing) oraz narzędzia związane ze studiami nad przyszłością, czy też strategicznym foresightem.
Najważniejsze założenia tych obszarów badawczych zakładają, że projektowanie przyszłości to:
- aktywne kształtowanie teraźniejszości
- negocjowanie pomiędzy różnymi wizjami przyszłości
- nie tylko rozmawianie o niej, ale doświadczanie
EFEKTY WARSZTATÓW
- Ustalenie wspólnego zestawu wartości, który jest punktem wyjścia do budowania współpracy
- Określenie modeli współpracy między różnymi grupami
- Zdefiniowanie obszarów wiedzy, które powinny być rozwijane w regionie bełchatowskim
- Określenie potrzeb młodzieży w kontekście urbanistyki, pracy, edukacji, rekreacji
ODCINEK 18
Kazimierz Kozioł
W odcinku osiemnastym głos oddajemy Kazimierzowi Koziołowi, jednemu z budowniczych bełchatowskiego zagłębia energetycznego, byłemu wieloletniemu dyrektorowi KWB Bełchatów, reprezentującemu w swojej wypowiedzi Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa, Odział w Bełchatowie. W swojej wypowiedzi zarysowuje plan stworzenia na terenach pokopalnianych największej w Europie ekspozycji maszyn górniczych z funkcjami rekreacyjnymi (park linowy, jadłodajnie, placami widokowymi, różnorodnymi atrakcjami). Muzeum upamiętniałoby wkład regionu w rozwój gospodarczy kraju. Kazimierz Kozioł podkreśla, że pracownicy kopalni są w związku z planami wygaszania działalności i przygotowania wyrobisk pod zalanie w nieco lepszej sytuacji na rynku pracy.
Znacznie większe wyzwanie stoi przed energetykami oraz pracownikami spółek zależnych, którzy powinni się przygotować do nowych ścieżek zawodowych. By proces transformacji przebiegał płynnie powinna być zapewniona ścisła współpraca pomiędzy władzami koncernu a władzami regionu i rządem. W koncernie powinna być powołana osoba na poziomie zarządu, która odpowiada za cały proces po stronie koncernu. Ważne też jest powołanie klastra, który skoordynuje kluczowe procesy transformacji. Wtedy ryzyka związane z procesem zostaną zminimalizowane.
ODCINEK 17
dr Błażej Mielczarek
W odcinku siedemnastym głos oddajemy Błażejowi Mielczarkowi, ekspertowi ds. innowacji i rozwoju przedsiębiorczości. Zwraca uwagę, że głównym wyzwaniem jest gospodarka i zachęcenie przedsiębiorców do rozwijania swoich firm, usług, które stanowiłyby przeciwwagę dla gospodarki zdominowanej przez sektor energetyczny. Dostępne środki dają możliwość eksperymentowania, wdrażania innowacji, podjęcia ryzyka zmian. Podpowiada gdzie można uzyskać niezbędne informacje odnośnie aktualnych możliwości finansowania, m.in. punkt kontaktowy Urzędu Marszałkowskiego ulokowany w Bełchatowie, czy też Regionalna Izba Gospodarcza. Wszystkim powinno zależeć by utrzymać Bełchatów w roli energetycznej stolicy Polski, ale dostosowanej technologicznie do nowych czasów.
ODCINEK 16
Jan Olczyk i młodzież z Bełchatowa
W odcinku szesnastym oddajemy głos przedstawicielom bełchatowskich szkół średnich oraz Młodzieżowej Rady Miasta. Nasi rozmówcy dostrzegają zjawisko związane z tendencją bezpowrotnego wyjeżdżaniem młodszej generacji mieszkańców do większych aglomeracji i stopniowym starzeniem się mieszkającej w regionie bełchatowskim populacji. Młodzież docenia dorobek starszych pokoleń, ale by miasto było wciąż atrakcyjne do życia muszą się tu pojawić nowe technologie i projekty, które zainspirują do wiązania swojej przyszłości z Obszarem Nowej Energii i polską "Stolicą Energii". Centra logistyczne, branża IT, nowe źródła produkcji energii, mini miasteczko muzealne na terenach poprzemysłowych, podniesienie poziomu wiedzy i edukacja - to propozycje młodych ludzi dla budowania przyszłościowego wizerunku miasta i regionu.
ODCINEK 15
Mariusz Woźniczka
W odcinku piętnastym, Mariusz Woźniczka, ekspert w zakresie funkcjonowania mediów i komunikacji, radzi w jaki sposób należy prowadzić dialog z młodymi mieszkańcami regionu bełchatowskiego by zachęcić ich do pozostania i współtworzenia dobrej przyszłości.
To co jest kluczowe to pokazanie bieżącej sytuacji oraz szans i możliwości jakie wiążą się z procesem Sprawiedliwej Transformacji. Warto wyjaśnić jak przekuwać swoją słabość w swoją siłę. Wciąż mamy czas by dobrze przygotować procesy przemian w regionie, ale to są ostatnie lata by zrobić do kompleksowo i skutecznie.
ODCINEK 14
prof. Izabela Warwas
W odcinku czternastym, prof. Izabela Warwas, ekspertka procesów na rynku pracy i rozwoju kapitału społecznego, zwraca uwagę na fakt, iż wciąż brakuje koordynacji, decyzyjności i spójnej wizji transformacji ujętej w ramy czasowe, która motywowała by obywateli mieszkających na terenach objętych transformacją do zaplanowania swojego rozwoju. Często to organizacje pozarządowe i eksperckie wychodzą dzisiaj z najlepszymi pomysłami, ale nie dysponują odpowiednimi zasobami by je upowszechniać na szerszą skalę. Zwraca uwagę na naturalne w takich sytuacjach nadchodzącej zmiany: lęk i niepewność. Z drugiej strony duży potencjał tkwi w dobrze wykształconych, ale nieobecnych na rynku prac, kobietach, które po podjęciu aktywności mogą stanowić wartościowy zasób prowadzący do sukcesu transformacji.
ODCINEK 13
Łukasz Waszak
W odcinku trzynastym, Łukasz Waszak, prezes Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS, zwraca uwagę, że w regionach gdzie duży koncern organizuje od lat życie społeczne, pobudzanie aktywności społecznej stanowi wyraźnie większe wyzwanie.
Duży potencjał tkwi w młodzieży i stosunkowo młodych wiekiem emerytach. Są oni obecnie objęci programem, który spotkał się z zainteresowaniem. Zwraca uwagę na fakt, że najlepszym podejściem są działania ewolucyjne, które krok po kroku budują kapitał społeczny i wymierne zaangażowanie obywatelskie. Wciąż istnieje potrzeba znajdywania optymalnych programów, które zaakceptują mieszkańcy regionu bełchatowskiego.
ODCINEK 12
Zbigniew Stępniewski
W odcinku dwunastym, Zbigniew Stępniewski, ekspert zaangażowany w transformację koncernu ZE PAK, odnosi się do doświadczeń z Wielkopolski Wschodniej w aspekcie rozwoju przedsiębiorczości i odchodzenia od monokultury zdominowanej przez jedną branżę, czy wręcz gigantyczne przedsiębiorstwo. Nasz rozmówca zwraca też uwagę, że jednym z zagrożeń nieudanego procesu transformacji jest wyludnienie terenów poprzemysłowych, w wyniku braku nowej, atrakcyjnej oferty do pracy i życia oraz drastyczny spadek przychodów lokalnych samorządów. Dlatego tak istotna jest kwestia zachęt do zaangażowania, budowania zaufania społecznego oraz zrozumienia i dla podejmowanych wyzwań transformacyjnych.
ODCINEK 11
Jacek Grzonkowski
W odcinku jedenastym, Jacek Grzonkowski, dyrektor Wydziału Rewitalizacji i Rozwoju Urzędu Miasta Żyrardowa, przybliża procesy transformacyjne jakie zaistniały w jego mieście, po upadku fabryki wyrobów lnianych. Władze miasta wkładają od ponad 20 lat wymierny wysiłek w zagospodarowanie gigantycznej infrastruktury po upadłym przedsiębiorstwie, tworząc zupełnie nową sieć funkcji i usług, które nadają nowego napędu rozwojowego na rewitalizowanym terenie w sercu miasta. Wszystkie procesy wymagają współpracy z inwestorami, społeczeństwem miasta oraz przyszłymi mieszkańcami, których przyciąga atrakcyjność przekształcanych terenów. Powstają zupełnie nowe obiekty, jak „Żyrardów – XIX-wieczna Osada Fabryczna, czy też Muzeum Lniarstwa, które zmieniają miasto przemysłowe, w miasto żyjące z turystyki historycznej.
ODCINEK 10
Błażej Moder
W odcinku dziesiątym Błażej Moder, dyrektor EC1 - Łódź Miasto Kultury stwierdza, że najważniejsza jest nadzieja i świadomość, że procesy transformacyjne trwają lata. Osoby zaangażowane powinny być zdeterminowane i wytrwałe. Nie można oczekiwać spektakularnych efektów z dnia na dzień, gdyż inwestycje często prowadzone są latami, składają się z nakładających się na siebie czasowo projektów. Warto włożyć wysiłek w ich zaplanowanie, gdyż w przypadku inwestycji w infrastrukturę popełnione błędy nie zawsze da się naprawić. To trochę jak praca sapera. W planowaniu należy brać pod uwagę wszelkie trendy, które nadchodzą. Wymaga to wyobraźni i elastyczności. Przezwyciężenia obaw i dużej dozy empatii do wszystkich aktorów zdarzeń.
ODCINEK 9
Piotr Czarzasty
W odcinku dziewiątym oddajemy głos Piotrowi Czarzastemu - górnikowi działającemu w Forum Związków Zawodowych, przedstawicielowi kluczowego interesariusza jakim jest kadra koncernu PGE.
Ekspert związkowy w swej wypowiedzi podkreśla, iż największym wyzwaniem procesu transformacji jest oswojenie się ze zmianą i przyzwyczajeniami wśród załogi. Podkreśla istotę obaw - potencjalną utratę dobrych i stabilnych miejsc pracy z rozwiniętym pakietem socjalnym, które w innych branżach i przedsiębiorstwach nie są dostępne w takiej skali. Zwraca uwagę na wykorzystanie potencjału ekspertów i specjalistów w planowaniu procesu transformacji. Podkreśla też, że zidentyfikowanym potencjałem, który mógłby stanowić wzmocnienie procesów rozwojowych są dobrze wykształcone, ale nie aktywne na rynku pracy kobiety, pozostające na utrzymaniu swoich dobrze zarabiających mężów zatrudnionych w koncernie.
ODCINEK 8
dr Daniel Kiewra
W odcinku ósmym dr Daniel Kiewra, ekonomista z Forum Odpowiedzialnego Biznesu podkreśla, iż transformacja regionów węglowych obejmuje skomplikowany łańcuch powiązań pomiędzy kopalniami i elektrowniami, ich kooperantami, ale też siecią lokalnych i regionalnych przedsiębiorstw i pracujących w nich osób. Cały proces dotyczy też rodzin pracowników zatrudnionych w koncernach. To sprawia, że procesy są długotrwałe, kosztowne, nieprzewidywalne w wielu aspektach. Transformacja zmienia modele biznesowe i strukturę gospodarczą obszaru objętego procesem. Transformacja jednocześnie jest szansą na znalezienie nowych rozwiązań, przejścia na zieloną energię. Najważniejsze by plany były konsekwentnie realizowane, by nie przerwać działań w połowie drogi.
ODCINEK 7
Michał Hetmański, Krzysztof Borkowicz
W odcinku siódmym przedstawiamy wypowiedzi ekspertów zaangażowanych w proces Sprawiedliwej Transformacji Wielkopolski Wschodniej.
W pierwszej części rozmowy Michał Hetmański z Fundacji Instrat zwraca uwagę, że górnictwo węgla brunatnego, z uwagi na wyższą emisyjność, będzie wyłączane z procesów gospodarczych szybciej, niż górnictwo bazujące na węglu brunatnym. Gospodarki wokół terenów kopalni odkrywkowych uzależnione są od kondycji koncernów energetycznych i ich kooperantów, stąd znacznie trudniej jest o miejsca pracy poza sektorem energetycznym i górniczym, co tworzy dodatkowe wyzwanie dla osób zarządzających procesem transformacji. Również budżety gmin bazują od lat na transferach z koncernów energetycznych, nie zawsze wdrażając strategie alternatywnych przychodów.
Przedstawiciel Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie Krzysztof Borkowski opisuje bieżące działania w regionie Wielkopolski Wschodniej, cele i projekty na jakie skierowano środki z unijnego Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, formy wsparcia dla górników. Podkreśla wagę nakładów na zeroemisyjny transport usprawniający przemieszczanie się mieszkańców pomiędzy największymi ośrodkami miejskimi (Konin, Koło, Turek, Słupca) oraz inwestycje w technologie wodorowe.
ODCINEK 6
Magdalena Bartecka
W odcinku szóstym prezentujemy stanowisko Magdaleny Barteckiej, ekspertki Polskiej Zielonej Sieci. W swej wypowiedzi nawiązuje ona do polskich transformacji wczesnych lat 90. i początku obecnego stulecia, które często były nieudane i zostawiały pracowników na marginesie, często pozbawiając dochodów z dnia na dzień. Taka transformacja w dzisiejszych realiach jest mało prawdopodobna, ale należy już teraz ją dobrze zaplanować i zadbać o wykorzystanie szans jakie pojawiły się poprzez uruchomienie unijnego Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.
Chodzi o takie zaplanowanie wydatków, aby trafiły do wszystkich tych, który chcą się przekwalifikować i zadbać o nową ścieżkę kariery zawodowej. W ramach istniejącej monokultury gospodarczej opartej na górnictwie nie zawsze jest to proces prosty ale można też czerpać rozwiązania z innych regionów węglowych, jak choćby z obszaru Wielkopolski Wschodniej.
Jednym z ważnych kierunków wspieranych z funduszu i niwelującym skutki przemian jest rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, inwestycje w B+R, tworzenie innowacyjnych centrów badawczych. Istotny jest też rozwój szkolnictwa zawodowego w precyzyjnie zdefiniowanych specjalnościach przyszłości powiązanych z lokalnymi kierunkami dywersyfikacji gospodarczej.
ODCINEK 5
Piotr Korytkowski, Maciej Sytek
W odcinku piątym dzielimy się doświadczeniami z procesu Sprawiedliwej Transformacji zaprzyjaźnionego regionu węglowego Wielkopolski Wschodniej. Zarówno w przeszłości, jak i obecnie, górnicy, energetycy i niezbędni specjaliści z powiatu konińskiego wspierali swoją wiedzą i pracą region bełchatowski.
W swojej wypowiedzi nawiązuje do tego Maciej Sytek, Pełnomocnik Zarządu Województwa Wielkopolskiego ds. Restrukturyzacji Wielkopolski Wschodniej. Wyjaśnia też czego możemy się nauczyć na transformacji ZE PAK, zwracając szczególnie uwagę na długość i złożoność procesów przygotowań nowej rzeczywistości społeczno-gospodarczej.
Z kolei prezydent Konina Piotr Korytkowski podkreśla, że w mieście proces transformacji został uruchomiony w 2018 roku i w jego przygotowanie włączyło się wiele środowisk mówiących podobnym głosem: organizacje pozarządowe, ekolodzy, związki zawodowe, samorządy, przedsiębiorcy. Dzięki temu region otrzymał środki z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Do pełni szczęścia brakuje jedynie ich realnego uruchomienia.
ODCINEK 4
prof. Aleksandra Nowakowska
W odcinku czwartym, prof. Aleksandra Nowakowska, Dyrektor Instytutu Gospodarki Przestrzennej na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego odpowiada na pytanie czy możliwa jest przejrzysta wizja rozwoju i zaplanowanie dobrej przyszłości bez organizacji pogłębionej debaty wszystkich zainteresowanych stron procesu? Podkreśla, że warto stworzyć autorską, wpisaną w specyfikę regionu wersję Sprawiedliwej Transformacji, opartej na edukacji i budowanie świadomości oraz podkreślaniu szans i korzyści. Należy ją tak zorganizować by uniknąć recesji i wstrząsu jaki przeżyła stolica regionu Łódź. Region ma obecnie zabezpieczone środki z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, co znacznie ułatwia zaplanowanie niezbędnych działań. Konieczne jest w przypadku regionu bełchatowskiego myślenie długookresowe, planując rozwiązania z myślą o dzisiejszej młodzieży. Według ekspertki współczesna gospodarka opiera się na ludziach i od wzmocnienia kapitału zależy końcowy sukces zaplanowanej transformacji. Bełchatów w przyszłości musi być innowacyjny i przedsiębiorczy na skalę krajową, a nawet europejską.
ODCINEK 3
Małgorzata Misiak
W odcinku trzecim, dr Małgorzata Misiak, Zastępca Dyrektora Departamentu Funduszu Sprawiedliwej Transformacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego, przedstawia najbliższe plany wydatkowania środków z funduszu 369,5 mln euro skierowanego do Obszaru Nowej Energii, obejmującego 35 gmin województwa. Rozmówczyni potwierdza, iż najwięcej zależy obecnie od aktywności potencjalnych beneficjentów. Gros środków kierowanych jest na sferę gospodarczą, dla przedsiębiorców oraz szkolnictwo zawodowe. Kluczowe stało się podniesienie innowacyjności oraz uzupełnienie lub zmiana kwalifikacji, np. poprzez korzystanie z bonów szkoleniowych, gdzie każdy może zdecydować o kierunku kształcenia osobiście. Więcej aktualnych informacji znajduje się na stronie www.rpo.lodzkie.pl.
ODCINEK 2
Katarzyna Kleska
W odcinku drugim, Katarzyna Kleska, Sekretarz Powiatu i Pełnomocnik Starosty Bełchatowskiego ds. Transformacji Powiatu Bełchatowskiego przybliża klimat jaki obecnie panuje wśród mieszkańców, przedsiębiorców oraz młodzieży Powiatu Bełchatowskiego na początku procesu nieuniknionej transformacji. Zwraca uwagę na szanse jakie pojawiają się w związku z tym procesem, na niezbędne inwestycje w programy i infrastrukturę szkolnictwa zawodowego, na możliwości pozyskiwania środków z funduszy inwestycyjnych. W rozmowie podkreślona jest konieczność wyjścia lokalnego biznesu spod "klosza" koncernu energetycznego i wykorzystania szansy na podniesienie innowacyjności i dywersyfikację gospodarczą. Kluczem do ostatecznego sukcesu upatruje się w młodzieży, która obecnie jeszcze jest włączona w procesy restrukturyzacji w niewielkim stopniu.
ODCINEK 1
dr Maciej Kozakiewicz
W pierwszym odcinku dr Maciej Kozakiewicz, koordynator projektu Bełchatów 5.0 i ekspert problematyki Sprawiedliwej Transformacji wypowiada się nt. skali wyzwań przed jaką stoi region, podkreślając, że przez blisko pięćdziesiąt lat funkcjonowania kopalni i elektrowni stworzony dobrobyt na wielką skalę, którego utrzymanie wymaga dużych nakładów energii pojedynczych osób, jak i zespołów i instytucji. Rocznie do samorządów lokalnych w formie opłat i podatków dopływa pomiędzy 200 a 300 mln złotych. Fundusz na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji na lata 2021-2027, który głównie skierowany jest na tworzenie nowych miejsc pracy, przekwalifikowanie, podniesienie poziomu edukacji oraz innowacje i wzrost przedsiębiorczości wynosi około 1,5 mld złotych.
Realistic start of BEŁCHATÓW POWER PLANTS unit shutdown
1 January 2030
BEŁCHATÓW 5.0 TV
Bełchatów 5.0 TV to cykl emisji krótkich serwisów informacyjnych o nowościach z zakresu Sprawiedliwej Transformacji Zagłębia Bełchatowskiego, transformacji energetycznej i zmian klimatycznych. Przygotowane materiały zawierają komentarze do wybranych zagadnień związanych z pracami naszego zespołu projektowego.
Scenariusze newsów przygotowane są we współpracy z lokalnymi dziennikarzami i mają na celu podniesienie świadomości i wiedzy mieszkańców co do skali wyzwań jakie stoją przed Obszarem Nowej Energii.
Planujemy do końca roku przeprowadzenie 18 emisji bazujących głównie na wypowiedziach zaproszonych ekspertów, komentujących wybrane aspekty zmian czekających region bełchatowski.
Można je odnaleźć na naszej stronie internetowej b50.pl oraz YouTube >>, Facebook >> i Linkedin >>
Zachęcamy do aktywnego komentowania i podpowiadania przydatnych wątków do rozwinięcia.
We are on social media
JOIN US!
Address for correspondence: Zielona 27, 90-602 Łódź
Do you want to be part of our project? Support us with your knowledge and experience.
CONTACT US AND TELL US ABOUT YOURSELF!
Activating social potential for the transformation of the region
Projekt Bełchatów 5.0 / 2023 FUNDACJA KULTURA KRESU, Nowa 40/44/58, 90-030 Łódź, NIP: 7282838372, REGON: 383548801, KRS: 0000788365.
All rights reserved. Reproduction of content and images prohibited.
Information obligation before consent to data processing (see here).
Realisation: Plutowski.pl